رئيس كل گمرك ايران مهمترين دستاورد دوران مديريتش را اجراي طرح پنجره واحد تجاري عنوان كرد .
مسعود كرباسيان كه اين طرح را مهمترين تحول دو سال گذشته نظام اداري كشور دانست، برخي از دستاوردهاي اين طرح را براي نظام گمركي كشور تشريح كرد. پنجره واحد تجاري با سرعت بخشيدن به مبادلات تجاري، حجم تجارت را افزايش ميدهد. در اين طرح كه خدمات از يك بستر متمركز (سامانه جامع گمركي) به ذينفع عرضه ميشود، ارتقاي شفافيت در نظام گمركي را به دنبال دارد. افزايش سطح شفافيت مهمترين ماحصل اجراي اين طرح محسوب ميشود. در ششمين ضميمه تحليلي مشترك «دنياي اقتصاد» و «تجارتفردا»، مسائل و مشكلات مرتبط با گمرك و مهمترين موضوعات اين نهاد از منظر رئيسكل گمرك بررسي شده و به سياستهاي تجاري كشور و نقش و كاركرد اين نهاد در اقتصاد ايران پرداخته شده است. در اين ويژهنامه علاوه بر رئيس كل گمرك، معاونان و مشاوران اين سازمان نيز به تشريح كارنامه گمرك در حوزههاي مختلف بهخصوص پنجره واحد تجاري پرداختند.
رئيس كل گمرك ايران مهمترين دستاورد دوران مديريتش را اجراي طرح پنجره واحد تجاري عنوان كرد .
مسعود كرباسيان كه اين طرح را مهمترين تحول دو سال گذشته نظام اداري كشور دانست، برخي از دستاوردهاي اين طرح را براي نظام گمركي كشور تشريح كرد. پنجره واحد تجاري با سرعت بخشيدن به مبادلات تجاري، حجم تجارت را افزايش ميدهد. در اين طرح كه خدمات از يك بستر متمركز (سامانه جامع گمركي) به ذينفع عرضه ميشود، ارتقاي شفافيت در نظام گمركي را به دنبال دارد. افزايش سطح شفافيت مهمترين ماحصل اجراي اين طرح محسوب ميشود. در ششمين ضميمه تحليلي مشترك «دنياي اقتصاد» و «تجارتفردا»، مسائل و مشكلات مرتبط با گمرك و مهمترين موضوعات اين نهاد از منظر رئيسكل گمرك بررسي شده و به سياستهاي تجاري كشور و نقش و كاركرد اين نهاد در اقتصاد ايران پرداخته شده است. در اين ويژهنامه علاوه بر رئيس كل گمرك، معاونان و مشاوران اين سازمان نيز به تشريح كارنامه گمرك در حوزههاي مختلف بهخصوص پنجره واحد تجاري پرداختند.
پنجره واحد تجاري
رئيسكل گمرك ايران اجراي طرح «پنجره واحد تجاري» را مهمترين دستاورد خود عنوان كرد. او از اين طرح بهعنوان مهمترين تحول 2 سال اخير نظام اداري كشور ياد كرد. اين طرح در راستاي ارتقاي سطح شفافيت صورت گرفت. طبق گفته كرباسيان با اين طرح، با اين اقدام، رتبه گمرك ايران 23 رتبه در جهان بهتر شده و جايگاه سوم برخورد با تخلفات را بهدست آورده است. همچنين رشد درآمدهاي گمركي نيز از ديگر دستاوردهاي اين طرح است.
«پنجره واحد تجاري» مجموعهاي از ماژولهاي ارتباطي بين گمرك و ساير سازمانهاي دخيل در تجارت است كه خدمات را از يك بستر متمركز با مركزيت هسته (سامانه جامع گمركي) به ذي نفع عرضه ميكند و كليه مجوزها و محتواي تجاري را بر يك بستر واحد با سازمانها تبادل و به اشتراك ميگذارد. با توجه به اينكه انجام سريع وكمهزينه مبادلات تجاري، عامل مهمي است كه حجم تجارت را افزايش ميدهد، از اينرو دولتها و نهادهاي بينالمللي در دهههاي گذشته تلاش كردند تا با پيروي از الگوهاي موفق بتوانند مسير تجارتشان را با دنيا تسهيل و تجارت خارجي خود را توسعه دهند. بهنظر ميرسد «ايجاد پنجره واحد تجاري» راه حل اين چالش در دنيا باشد كه به وسيله آن اطلاعات ومدارك (اسناد) تجاري تنها از يك نقطه ورودي تسليم گمرك شده و ارتباط ما بين طرفهاي درگير در حوزه تجارت از طريق اين پنجره برقرار ميشود. اين كار ميتواند سبب ارتقاي قابليت دستيابي و پردازش اطلاعات شده و جريانهاي اطلاعاتي بين تجار و دولت را تسريع و تسهيل كند. با استقرار سامانه جامع گمرك و پنجره واحد تجارت فرامرزي، انجام تشريفات در واردات از 26 روز به 3 روز و در صادرات از 7 روز به يك روز كاهش يافته است. بر اساس اعلام بانك جهاني به ازاي هر روز تاخير در انجام تشريفات گمرگ يك درصد ارزش كل كالا به هزينههاي مترتب بر ترخيص كالا اضافه خواهد شد. كاهش انجام تشريفات بالغ بر 23 درصد ارزش تجارت صرفهجويي در چرخه تجارت خارجي را به دنبال داشته است.
جايگاه گمرك در حاكميت
از نگاه رئيسكل گمرگ ايران، جايگاه اين نهاد نزد حاكميت به شكل مرزبان و دربان نيست، بلكه بهعنوان يك سازمان مستقل و مقتدر مدنظر است. مسعود كرباسيان گفت: «بخش اقتصادي حاكميت، گمرك را بهعنوان يك سازمان اقتصادي ميشناسد كه مدافع تجارت آزاد و رقابت است.» او معتقد است حاكميت، جايگاه گمرك را در حلقه ارتباط با تجارت خارجي، ترانزيت، مسافري، توريسم، توسعه اقتصادي، گردشگري، سلامت، امنيت، حفاظت، برخورد با تخلفات، شفافيت و حفظ رقابت ميشناسد. او درباره تاريخچه اين نگاه گفت: «با شكلگيري دولت مدرن در ايران، نگاه به گمرك هم تا حدودي متحول شد. در حالحاضر جايگاه سازمان گمرك در دنيا از يك سازمان عوارضگيرنده و درآمدي به يك نهاد مهم براي اجراي قانون در حوزههاي امنيت، سلامت، استاندارد و ايمني ارتقا يافته است.»
رئيس كل گمرك تاكيد كرد: «قانونگذار و سياستگذار نبايد به گمرك بهعنوان دروازهبان نگاه كنند. گمرك، مرزبان و دروازهبان و دربان نيست. گمرك يك سازمان اقتصادي مدافع تجارت آزاد و رقابت است.»
ضرورت استقلال گمرك
كرباسيان استقلال و اقتدار گمرك را با توجه به ماهيت اين نهاد ضروري دانست. طبق گفته او گمرك سازماني است كه در معرض فساد، نفوذ سياسي و فشارهاي فراوان قرار دارد و اگر مستقل و مقتدر نباشد، هرگز نميتواند به وظايفش عمل كند. كرباسيان درباره اوضاع كنوني سازمان تحت مديريتش از جهت استقلال گفت: «اكنون گمرك تحتنفوذ هيچكس نيست و خوشحالم كه هر روز براي اقتدار اين سازمان ميجنگم.» مشاور عالي رئيسكل گمرك ايران نيز ضرورت اقتدار گمرك را از اين جهت دانست كه گمرك بتواند در مقابل خواستههاي غيرمعقول ايستادگي كند. محمودبهشتيان در اين مورد گفت: «بيشتر مشكلات گمرك خارج از خود دستگاه گمرك هستند .يعني هرچه مقررات صادرات و واردات سختگيرانهتر باشد و هرچه اين قوانين غيرمنطقيتر باشد، اجرايش براي گمرك دشوارتر است. به همين دليل در همه جاي دنيا گمرك يك سازمان و نهاد قوي است، چون در واقع گمرك بايد با همه سازمانها و وزارتخانههاي ديگر سروكار داشته باشد و بايد آنقدر قدرت و استقلال داشته باشد كه بتواند در برابر خواستههاي غيرمنطقي نهادهاي مختلف و حتي بخشهاي مختلف دولت در راستاي اجراي قانون و مقررات مقاومت كند.»
مصائب گمرك
رئيس كل گمرك ايران مشكلات نهاد تحتمديريتش را از دو نگاه بررسي كرد؛ نگاه اول از حيث سختي كار كاركنان گمرك است و نگاه دوم مربوط به فشارهاي وارده به اين سازمان از بيرون مجموعه است. كرباسيان در درجه اول به مصائب كاركنان اين سازمان پرداخت. او سختي كار و مشكلات پرسنل خود را از چند جهت دانست. به عقيده كرباسيان بهجز تجهيزات، حمايت پرسنلي در جنبههاي مادي، معنوي و حتي امنيتي نيز لازم است. او مسافت طولاني كه پرسنل گمرك براي رسيدن به محل كار طي ميكنند را نمونهاي از اين مصائب عنوان كرد. دسته دوم از مشكلاتي كه سازمان گمرك با آن دست و پنجه نرم ميكند، فشارهاي اعمال شده به اين سازمان هنگام انجام وظايف قانونياش است.
دغدغههاي گمرك ايران
كرباسيان چندين دغدغه اصلي براي سازمان تحت امرش ترسيم كرد. يكي از دغدغههاي او، اصلاح قوانين گمركي است كه در مجلس در حال بررسي است. كرباسيان معتقد است كه اين قوانين بايد سريعتر در مجلس شوراي اسلامي به تصويب برسند. دغدغه بعدي رئيس گمرك ايران، مدرنسازي اين سازمان است. او تبديل گمرك به سازماني الكترونيكي را جهت رعايت كرامت تجار و اهالي كسب و كار ضروري دانست. همچنين معاون دفتر برنامهريزي و امور بينالملل گمرك ايران نيز درباره مدرنسازي گمرك گفت: «يك دورهاي گمرك وظيفه كسب ماليات و موارد ديگر براي درآمدزايي دولت را برعهده داشت. اما اكنون وظيفه گمرك در كشورهاي دنيا صيانت از جامعه و اقتصاد كشور است. گمرك وضعيتي دارد كه همه آحاد جامعه انتظار دارند وقتي كالايي را ميخرند خيال آنها راحت باشد.» علي بعيدي با اشاره به چنين تغييري در وظايف گمرك شرح ميدهد كه استفاده از تكنولوژيهاي جديد و ابزار فناوري اطلاعات چقدر ميتواند به انجام اين وظايف گمرك كمك برساند.
سرفصلهاي ويژهنامه
در ويژهنامه تحليلي پيشرو، مسائل مرتبط با گمرك در 4 فصل تحليل و بررسي شده است. در فصل نخست به تاريخچه ايجاد گمرك در اقتصاد ايران پرداخته و بررسي شده كه گمرك چگونه جايگاهي در اقتصاد ايران طي مقاطع زماني مختلف داشته است. در فصل دوم به وضعيت فعلي گمرك ايران و كارنامه آن پرداخته شده و ضمن ساختارشناسي اين دستگاه، تلاش شده تا اقتصاد سياسي گمرك، مورد بررسي و تحليل قرار گيرد و اينكه گمرك در ذهن قانونگذار چه جايگاهي دارد و از سوي ديگر اين سازمان با چه چالشهايي مواجه است.
فصل سوم به تحولات گمرك در دولت يازدهم اختصاص داده شده و در اين فصل، نقش گمرك در بهبود فضاي كسبوكار بررسي و به اين سوال پاسخ داده شده كه گمرك چه تحولاتي در حوزه فناوري و تكنولوژي داشته است. «گمرك آنگونه كه بايد باشد» محور اصلي فصل بعدي است. در فصل چهارم مشخصههاي گمرك مدرن و گمرك تطبيق يافته با روند جهاني شدن بررسي و سعي شده رابطه «گمرك با مقوله تسهيل تجارت»، «گمرك با كنوانسيونهاي بينالمللي»، «گمرك و رژيم تجاري» و «گمرك و نظام تعرفه» مورد ارزيابي قرار بگيرد.
منبع :اخبار گمرك