سازمان جهاني گمرك سال 2017 را به عنوان سال تحليل داده و مديريت مرزي مؤثر نامگذاري كرده كه در واقع ادامه شعار سال 2016 يعني گمرك ديجيتال حركت به جلو است. وجه مشترك اين دو شعار را ميتوان استفاده هر دو آنها از فناوريهاي نوين اطلاعاتي و ارتباطي دانست كه به طور روزافزون در جوامع مختلف بشري در حال گسترش است.
تأكيد مستمر سازمان جهاني گمرك به عنوان يكي از مهمترين متوليان توسعه تجارت در جهان بر مدرنيزاسيون گمركات عضو، حاكي از اهميت تغيير رويكرد و استراتژي تجارت از حالتهاي سنتي و قديمي به سمت استفاده از تكنولوژيهاي مدرن اطلاعات و ارتباطات و همچنين نقشآفريني تجارت در عرصه اقتصاد جهاني است.
سال 2016 كه پايان آن حدود يك ماه با روز جهاني گمرك فاصله دارد، براي گمرك جمهوري اسلامي ايران در مجموع سال پرباري بود و گمرك در اين سال توانست به بخشهاي ديگري از اهداف خود در زمينه گمرك ديجيتال جامه عمل بپوشاند. عملكرد گمرك را در يك سال گذشته ميتوان در دو بخش مورد ارزيابي قرار داد. بخش نخست به مناسبات بيروني و روابط خارجي گمرك اختصاص دارد كه شامل ديدار و گفتوگو با مقامات گمركي كشورهاي خارجي است. سفر تعداد قابل توجهي از مسئولان گمركي كشورهاي مختلف مانند چين، روسيه، تركيه، جمهوري آذربايجان به ايران كه در فضاي ايجاد شده پس از برجام صورت گرفت منجر به حصول توافقهاي بسيار خوبي براي توسعه همكاريهاي گمركي و تجاري شد.
سازمان جهاني گمرك سال 2017 را به عنوان سال تحليل داده و مديريت مرزي مؤثر نامگذاري كرده كه در واقع ادامه شعار سال 2016 يعني گمرك ديجيتال حركت به جلو است. وجه مشترك اين دو شعار را ميتوان استفاده هر دو آنها از فناوريهاي نوين اطلاعاتي و ارتباطي دانست كه به طور روزافزون در جوامع مختلف بشري در حال گسترش است.
تأكيد مستمر سازمان جهاني گمرك به عنوان يكي از مهمترين متوليان توسعه تجارت در جهان بر مدرنيزاسيون گمركات عضو، حاكي از اهميت تغيير رويكرد و استراتژي تجارت از حالتهاي سنتي و قديمي به سمت استفاده از تكنولوژيهاي مدرن اطلاعات و ارتباطات و همچنين نقشآفريني تجارت در عرصه اقتصاد جهاني است.
سال 2016 كه پايان آن حدود يك ماه با روز جهاني گمرك فاصله دارد، براي گمرك جمهوري اسلامي ايران در مجموع سال پرباري بود و گمرك در اين سال توانست به بخشهاي ديگري از اهداف خود در زمينه گمرك ديجيتال جامه عمل بپوشاند. عملكرد گمرك را در يك سال گذشته ميتوان در دو بخش مورد ارزيابي قرار داد. بخش نخست به مناسبات بيروني و روابط خارجي گمرك اختصاص دارد كه شامل ديدار و گفتوگو با مقامات گمركي كشورهاي خارجي است. سفر تعداد قابل توجهي از مسئولان گمركي كشورهاي مختلف مانند چين، روسيه، تركيه، جمهوري آذربايجان به ايران كه در فضاي ايجاد شده پس از برجام صورت گرفت منجر به حصول توافقهاي بسيار خوبي براي توسعه همكاريهاي گمركي و تجاري شد.
در اين زمينه تفاهمنامههايي به امضا رسيد كه به تدريج در آينده اجرايي خواهد شد. راهاندازي دروازه مشترك مرزي بين گمرك ايران با گمركات تركيه، جمهوري آذربايجان و يكي دو كشور ديگر بخشي از توافقهاي صورت گرفته است كه بهبود وضعيت و افزايش تبادلات تجاري فيمابين را در پي داشته است. راهاندازي كريدور سبز گمركي بين ايران و روسيه كه قرار است تسهيلات خوبي را براي تجار و بازرگانان ايراني فراهم كند و تا حدود 15 درصد كاهش عوارض گمركي براي آنان به دنبال داشته باشد، فصل تازهاي از همكاريهاي گمركي و تجاري بين ايران و روسيه را خواهد گشود. در همين بخش برگزاري هفتمين اجلاس رؤساي گمركات عضو اكو در تهران را بايد از موفقيتهاي گمرك در سال 2016 به حساب آورد كه شركت رؤساي گمركات كشورهاي عضو در آن در مقايسه با اجلاسهاي گذشته كمسابقه بود و مهمتر از آن حضور قائممقام سازمان جهاني گمرك پس از سالهاي طولاني در اين اجلاس و بازتاب وسيع آن در سطح گمركات دنيا بود كه باعث ارتقاي جايگاه گمرك كشورمان در بين كشورهاي خارجي شد.
انتخاب گمرك ايران از سوي مركز اداره روابط منطقهاي سازمان جهاني گمرك (رايلو) به عنوان سومين كشور مبارزه با قاچاق مواد مخدر توفيق بزرگ ديگري است كه به همراه ساير موفقيتهاي گمرك در اين بخش خوشحالي و خشنودي مديران و كاركنان شريف گمرك را به دنبال داشته است.
اما بخش دوم كه به فعاليتهاي اجرايي گمرك مربوط ميشود، نشاندهنده موفقيت اين سازمان در توسعه و تكميل سامانه جامع امور گمركي و پنجره واحد تجارت فرامرزي است كه همچنان به عنوان مهمترين محور فعاليت گمرك مورد توجه بوده و تا رسيدن به وضعيت ايدهآل ادامه خواهد داشت.
بهرهبرداري از سامانههاي جديد الكترونيكي توانايي گمرك را در انجام وظايف محوله و ارائه خدمات مطلوبتر به صاحبان كالا به نحو بارزي افزايش داده و اكنون به جرأت ميتوان گفت هيچ فعاليت اجرايي در رويههاي واردات، صادرات و ترانزيت در گمرك نيست كه خارج از سامانههاي الكترونيكي انجام شود و اين موضوع از چند جهت حائز اهميت است و مزايايي براي تجارت خارجي اقتصاد كشور به همراه دارد كه مهمترين آن شفافسازي تجارت و افزايش سطح سلامت اداري در گمرك و ساير بخشهاي وابسته است. در حال حاضر از مرحله ورود كالا به گمرك و حتي قبل از آن تا مرحله ترخيص و توزيع كالا در بازار همه اطلاعات و مشخصات كالا به وضوح و با دقت زياد به شكل آنلاين در سامانه جامع امور گمركي ثبت ميشود و از آنجا كه تمام مراحل و تشريفات ترخيص كالا چه در رويه واردات و چه صادرات و ترانزيت به صورت سيستمي انجام ميشود، اطلاعات و آمارهاي گمركي با اطمينان كامل ميتواند پايه تصميمگيريها و سياستگذاريهاي صحيح اقتصادي در كشور قرار گيرد، چيزي كه در طول سالهاي طولاني گذشته جاي خالي آن كاملاً احساس ميشد.
يكي ديگر از مزاياي گمرك الكترونيكي كه در واقع حاصل شفافيت عمليات تجاري ميباشد، افزايش درآمدهاي گمركي است. مقايسه درآمد گمرك در سال 95 با سال گذشته رشدي معادل 40 درصد را نشان ميدهد كه يكي از دلايل مهم آن عدم امكان كماظهاري و ارزشگذاري صحيح و واقعي كالاها از طريق سامانه TSC است. الان در گمرك شرايطي ايجاد شده مشخصات كامل كالا از مبدأ فروشنده دريافت و اطلاعات مربوط به رديفهاي تعرفه به طور مستقيم در بانك اطلاعات تجاري گمرك ثبت ميشود. در همان حال ارزشگذاري كالا از طريق سامانه TSC در كوتاهترين زمان صورت ميگيرد و سپس ارزيابي كالا توسط سيستم كارشناسي متمركز و بدون حضور صاحبان كالا و اطلاع آنها از هويت كارشناسان انجام ميشود و با راهاندازي سامانه هوشمند درب خروج كالا با نظارت كامل دقيق از گمرك ترخيص ميشود. اين سيكل كامل عملياتي به همراه بازبيني فرآيندهاي انجام شده در درب خروج و در صورت نياز حسابرسي پس از ترخيص، امكان هرگونه سوءاستفاده و تخلف گمركي را از بين برده و جايگاه گمرك را در بحث سلامت اداري و جلوگيري از فساد ارتقا داده است.
پيش از راهاندازي سامانه جامع امور گمركي و پنجره واحد تجارت فرامرزي دسترسي به آمار و اطلاعات گمركي اولاً بسيار دشوار و زمانبر بود و ثانياً تبادل آن با سازمانهاي همجوار به سختي صورت ميگرفت، اما در حال حاضر همه سازمانهاي دخيل در امر تجارت ميتوانند در لحظه و به صورت بر خط از اين اطلاعات استفاده كنند و همين اطلاعات طي ماههاي گذشته سبب كشف صدها تن كالاي قاچاق شده است.
همكاران گرامي
مايلم به اطلاع برسانم كه زحمات و تلاشهاي شما همكاران براي اجراي سامانه جامع گمركي همواره موردتوجه و قدرداني مسئولان نظام و مردم بوده است و صرفنظر از برخي اظهارنظرهاي غيرمنصفانه و بعضاً غرضآلود كه عمدتاً توسط افراد و جريانهايي صورت ميگيرد كه سامانه سد راه منفعتطلبي و سوءاستفاده آنها شده است، سيستمي كردن امور در گمرك در كل يك حركت كمنظير در راستاي تحقق دولت الكترونيك به حساب ميآيد و اينجانب به نوبهخود از تلاش و همكاري صميمانه همه همكارانم قدرداني ميكنم. البته واضح است كه هنوز با نقطه ايدهآل فاصله داريم و بايد همچنان در اين راه كوشش كنيم.
در همين جا بايد از حمايتهاي بيدريغ مسئولان ارشد نظام به خصوص رياست محترم جمهوري، معاون اول محترم، وزير محترم امور اقتصادي و دارايي و ساير مسئولان نسبت به گمرك جمهوري اسلامي ايران و اهداف و برنامههاي آن سپاسگزاري نمايم و به ادامه اين حمايتها در آينده مستظهر باشم.
ضمن تبريك روز جهاني گمرك به شما همكاران گرانقدر و خانوادههاي محترمتان، لازم ميدانم كه ياد و خاطره مرحوم آيتالله هاشمي رفسنجاني را كه بيگمان ضايعهاي جبرانناپذير براي نظام جمهوري اسلامي ايران است و همچنين جانباختگان حادثه ناگوار ساختمان پلاسكو را گرامي بدارم و از خداوند منان براي آنان غفران و رحمت واسعه مسئلت نمايم.
مسعود كرباسيان
رئيس كل گمرك ايران
منبع: اخبار گمرك