شبكه اخبار امور اقتصادي و دارايي (شادا) در چارچوب برنامه صد روز 100 اقدام با دكتر مسعود كرباسيان گفت وگو كرده است. متن اين گفت و گو را در ادامه مي خوانيد :
رئيس كل گمرك ايران مطرح كرد
صرفه جويي 40 هزار ميليارد توماني در تجارت خارجي
گمرك به عنوان ناظر اصلي تجارت و به مثابه نگهبان بيدار مرزها و همراه و امين واقعي صاحبان كسب و كار، بايد چنان خود را با شرايط جديد همگن سازد تا حضورش به معناي مانعي در برابر تجارت تلقي نشود. بر همين اساس گمرك جمهوري اسلامي ايران براي پيشبرد 2 هدف تسريع در ارائه خدمات و اعمال كنترلهاي لازم، پس از مطالعه تطبيقي وضعيت گمركات كشورهاي پيشرفته، كنوانسيونها و استانداردهاي سازمانهاي جهاني از نيمه دوم سال 1392 استقرار سامانه جامع گمركي را در دستور كار خود قرار داد و در دي ماه سال 95 از آن رونمايي شد. براي اطلاع بيشتر از جزئيات اين سامانه، دكتر مسعود كرباسيان رئيس سازمان گمرك ايران توضيحاتي ارائه كرده كه در ادامه ميخوانيد.
شبكه اخبار امور اقتصادي و دارايي (شادا) در چارچوب برنامه صد روز 100 اقدام با دكتر مسعود كرباسيان گفت وگو كرده است. متن اين گفت و گو را در ادامه مي خوانيد :
رئيس كل گمرك ايران مطرح كرد
صرفه جويي 40 هزار ميليارد توماني در تجارت خارجي
گمرك به عنوان ناظر اصلي تجارت و به مثابه نگهبان بيدار مرزها و همراه و امين واقعي صاحبان كسب و كار، بايد چنان خود را با شرايط جديد همگن سازد تا حضورش به معناي مانعي در برابر تجارت تلقي نشود. بر همين اساس گمرك جمهوري اسلامي ايران براي پيشبرد 2 هدف تسريع در ارائه خدمات و اعمال كنترلهاي لازم، پس از مطالعه تطبيقي وضعيت گمركات كشورهاي پيشرفته، كنوانسيونها و استانداردهاي سازمانهاي جهاني از نيمه دوم سال 1392 استقرار سامانه جامع گمركي را در دستور كار خود قرار داد و در دي ماه سال 95 از آن رونمايي شد. براي اطلاع بيشتر از جزئيات اين سامانه، دكتر مسعود كرباسيان رئيس سازمان گمرك ايران توضيحاتي ارائه كرده كه در ادامه ميخوانيد.
آقاي دكتر كرباسيان يكي از محورهاي تحول تجارت خارجي و تسهيل صادرات در حوزه وزارت اقتصاد، پياده سازي سامانهي جامع گمركيبود. لطفا به صورت خلاصه توضيحاتي دربارهي كليات آن بدهيد.
همانطوركه ميدانيم تحولات جدي در عرصهي تجارت دنيا رخ داده است.از اواخر قرن پيش و اوايل قرن جديد ميلادي پيشرفت در امر تكنولوژي، افزايش تسهيلات، و افزايش تنوع توليدات و برون سپاري محصولاتي كه توليد ميشوند و به طور كل رشد تجارت بر توليد ملي كشورها تاثير گذاشته است. ما هم بايد يك نوع گفتمان تجاري مناسب و ابزار مناسب داشته باشيم تا بتوانيم در اين تعامل جهاني به نفع اقتصاد كشور كار كنيم. اگر بخواهيم از روش هاي سنتي عمل كنيم در عمل خودمان را از قافلهي تجارت و توليد دنيا عقب انداختهايم، لذا يكي از ابزارهاي جدي ما در اين بحث پيش رفتن به سوي ديجيتالي كردن فعاليتهاي تجاري و توليد است.اصطلاحي در امر جهاني شدن وجود دارد كه ميگويند غروب بورس هيچ زمان صورت نمي گيرد، چون زماني كه بورس نيويورك بسته ميشود بورس شانگهاي باز ميشود. يعني اينقدر سرعت تحولات در اين كار افزايش پيدا كرده است كه نميشود آن را به معطلي و اتلاف زمان طي كرد.لذا از همان زمان كه دولت يازدهم مستقر شد و دكتر طيب نيا در اين سمت روي كار آمد، بحث پنجرهي باز گمركي و اين نوع هماهنگي در امر گمرك مورد نظر بود و در مجلس هم مطرح شد. پيش از اين نيز مسئله مطرح شده بود، اما مثلا طرح اين طور بود كه ميگفتند نمايندگان دستگاهها پشت در يك سالن بنشينند و مجوزهايشان را مبادله كنند. ما ۱۵۰ گمرك داريم كه برخي گمرك هاي ما تا مركز استان فاصلهي زيادي دارند، مثلا يك گمرك 300 كيلومتر تا مركز استان فاصله دارد پس در عمل اين طرح امكان پذير نبود. يعني حركت به سمت الكترونيكي شدن فرايندها يك الزام بود. از طرف ديگر هر كسي در هر گمركي كالايي داشت بايد در آن جا مستقر ميشد تا در وقت اداري خاص به كارش رسيدگي شود. به زعم بانك جهاني، كالا در كشور ۳۳ روز براي واردات و ۷ روز براي صادرات در گمرك معطل بود.در امر ترانزيت هم كه كالا از يك مرز وارد و از مرز ديگري خارج ميشد، حداقل ۴۰ روز طول ميكشيد تا اسناد گمرك خروجي به گمرك ورودي ميرسيد تا اجازهي مجدد ترانزيت صادر شود. درآمد گمرك بسيار ناچيز بود.كشفيات گمرك هم در قالب ترانزيت كه بعضا پيشساز مواد مخدر هم بودعدد خاصي نميشد. يعني عملا روش سنتي و دستي در حال پياده شدن بود كه قابل نظارت و شفاف نبود.اما وقتي دولت يازدهم روي كار آمد مصوباتي داد و اقداماتي براي اصلاح روش ها انجام شد و اين پروژه كليد خورد كه خوشبختانه امر جدي و تسريع كننده و نقطه عطف پروژه اين بود كه در اقتصاد مقاومتي ديده ميشد كه همدلي جدي را در سطح آن فراهم آورد و با زمانبندي اي كه انجام شد و همكاري ساير سازمان ها به جايي رسيديم كه پروژهمان از برنامهمان جلوتر است و فكر ميكنم در حيطهي اقتصاد مقاومتي از جمله پروژههايي است كه به مقصد مي رسد و دستاوردهاي آن هم مشخص است.
شما در مورد مشخصات كلي سامانه صحبت كرديد.يكي از اهداف پياده سازي سامانه جامع گمركي كاهش محسوس در زمان و هزينهي تشريفات واردات و صادرات عنوان شده است. گمرك با چه رويكردي به دنبال تحقق اين هدف است؟
نتيجهي كار كردن با روش سنتي هميشه معطلي بود.وقتي مثلا يك واردكننده در دوقارون كه مرز مشترك ما با افغانستان است كالايي داشت بايد در آن مرز حضور پيدا ميكرد تا در فرصت مشخص كار او انجام شود. اما حالا واردكننده از دفتر خودش اظهار الكترونيكي ميكند بدون اين كه لزومي به حضور او در آن محل باشد. ثبت سفارش و گرفتن اطلاعات واردكننده و شركتهاي حمل و انبار هم به صورت الكترونيكي انجام ميشود و اخذ ماليات ارزش افزوده و پول گمركي و همچنين سيستم كارشناسي ما هم در سامانه صورت ميگيرد و حضور فرد در گمرك ديگر معنادار نيست. همچنين فعاليتها به صورت 24 ساعته و در هفت روز هفته انجام ميشود.به صورت مشخص به اين صورت حجم كار بيشتري در زمان كمتر انجام ميشود، نظارت افزايش مييابد و خود فرد هم ميتواند به مراحل كار مسلط باشد و بداند كه كارش در كدام مرحله قرار دارد. ما هم ميتوانيم مجوزها و اسناد را از سازمانهاي معتبر بگيريم نه بر اساس كاغذي كه صحت آن مشخص نيست.
يعني كانال هاي امني تعريف شده است كه از طريق آن ها مجوزها رد و بدل شود؟
همينطور است و اين منجر به اين شده است كه 33 روز (26 روز) كه در بانك جهاني براي ماندن كالا در گمرك كشور در بانك جهاني عنوان شده بود به متوسط 4 روز كاهش يافته است. طبق تعريف بانك جهاني هر يك روز معطلي كالا معادل كم شدن 1% ارزش كالاست. يعني وقتي ما 26 روز را به 4 روز تغيير دادهايم، اگر واردات كشور را 50 ميليارد دلار در نظر بگيريم وقتي 23% از هزينهي واردكننده كاستهايم جمعا ارزش كالاهاي وارداتي بيش از 10 ميليارد دلار (نزديك به 40 هزار ميليارد تومان) فقط به دليل صرفهجويي در زمان كاهش هزينه داريم. البته درآمد دولت هم 60% در قسمت درآمد گمركي افزايش پيدا كرده است.
دستاورد مهم ديگر راهاندازي سامانه در حوزهي كشفيات است.زماني كه اين دولت روي كار آمد كشفيات كشور در زمينهي مواد مخدر در حدود 150 كيلوگرم در سال بود. ما در سال قبل معادل 300 تن كشفيات داشتيم.زحمت اساسي را نيروي انتظامي ميكشد كه وقتي مثلا وانتي حامل مواد مخدر در مسير غيرقانوني وارد كشور ميشود با آن برخورد مي كند اما ما در گمرك با جاسازيهاي گرم به گرم و يا در قالب بستههاي پستي و اين چنين جاسازيهايي سر و كار داريم. مثلا قبلا 10 كاميون از اشعه ايكس رد ميشدند اما حالا روزانه بيش از حدود 5000 كاميون از اشعه ايكس عبور ميكنند.
اين سامانه چه تاثيري بر كاهش قاچاق دارد؟
به زعم بعضي ها 25 ميليارد دلار، حجم كالاي قاچاق وارد شده به كشور به 15 ميليارد دلار در سال تغيير كرده است.من اين را قبول ندارم. اين 15 ميليارد دلار برآوردي بيش ازمقدار واقع است. علت آن مشخص است. تعريف ما از قاچاق چيست ؟ اولا بايد اين نكته ذكر شود كه قاچاق از تخلف جداست. مثلا وارد كردن قطعات به صورت پراكنده و سر هم كردن آن ها در كشور يك تخلف است. چرا آن را قاچاق در نظر ميگيريم؟ چرا نسبت به چيزي كه در دنيا تعريف مشخصي دارد سياهنمايي ميكنيم؟مثلا كالايي از گمرك وارد ميشود ، ثبت سفارش انجام ميگيرد، بانك ارز را پرداخت ميكند ، شركت حمل كالا را حمل ميكند ، مجوزهاي بهداشتي را هم ميگيرد و خلاصه تمام مراحل قانوني را طي ميكند ، چرا بايد نام قاچاق را روي آن بگذاريم؟
مگر غير از اين است كه دولت يا حواسش به اين كار نيست يا اينكه آدرس اشتباهي مي دهيم. ما همچنين كالاهايي كه حقوق ورودي نمي دهد يا معافيت دارد را قاچاق قلمداد مي كنيم. چرا اين ها بايد قاچاق باشد؟ همين حالا ما بيش از 3000 ميليارد ريال معافيت كالاهاي وارداتي مي دهيم، يعني بيش از 3000 ميليارد ريال كه در قانون پيشبيني شده است كالاهايي كه همراه مسافر از مناطق آزاد مي آيد يا مسافر هنگام ورود به كشور با خود مي آورد شامل پرداخت گمرك نيست و در آمار گمرك هم لحاظ نميشود. آيا مسافري كه كالايي با خود مياورد قاچاق است؟ خير اين مورد قانوني است. مورد بعدي كالايي كه ملوانها وارد كشور مي كنند، كالايي كه كولبرها مي آورند و گمرك هم حضور ندارد قاچاق نيست. بالاخره يك سري سازمانها در اين مورد مجوز ارائه كردند كه بايد سراغ آن سازمان ها رفت.
در صحبتهايتان گفتيد كه درآمد گمركي 60% افزايش پيدا كرده است. در مورد اين كه اين درآمدها چطور افزايش پيدا كرده است بيشتر توضيح بدهيد.
پرونده اي در دولت قبلي بود كه 80 ميليارد تومان در زمينهي فيشهاي جعلي گمركي تخلف صورت گرفته بود.الآن با سامانهي الكترونيكي امكان اينچنين تخلفاتي وجود ندارد. در مقايسه با سال 91 كه واردات كشور 60 ميليارد دلار و صادرات 30 ميليارد دلار بود ما توانستيم وضعيت را بهبود زيادي ببخشيم. عملكرد درآمدي گمرك در سال 91 ، 12000 ميليارد تومان بود كه در سال 94 به 25000 ميليارد تومان افزايش پيدا كرده است.
منبع:اخبار گمرك